De 10 meest gestelde vragen over voorrang vaccinatie bij bloedkanker

1. Behoren alle hematologiepatiënten tot de hoog-risicogroep? 

‘Nee, we bedoelen patiënten bij wie een hematologische kanker (maligniteit) is vastgesteld. Daarbij horen de mensen die de afgelopen 5 jaar hun diagnose hebben gekregen plus de mensen die in het afgelopen jaar daarvoor nog onder controle zijn bij een hematoloog. Overigens behoren ook patiënten met een ernstig aangeboren primaire immuundeficiëntie tot de hoog-risicogroep.’ 

2. Worden voor de vaccinaties mensen met lymfklierkanker gelijkgesteld aan mensen met bloedkanker? 

‘Ja, klopt. Voor de eenvoud noemen we het bloedkanker, waarbij we ons richten op alle vormen van leukemie, lymfoom en ook de behandeling van bijvoorbeeld stamceltransplantaties.’ 

3. Als de arts heeft aangegeven dat je bent genezen van kanker, behoor je dan nog wel tot de hoog-risicogroep?

‘Dat je definitief genezen bent van kanker zal de arts niet snel zeggen. Doet hij dat wel dan ben je vaak al 5 jaar niet meer onder behandeling en hoor je in dat geval niet tot de hoog-risicogroep voor corona. Je kan door late effecten van je behandeling natuurlijk wel kwetsbaarder zijn.’ 

4. Als de diagnose langer dan 5 jaar geleden is gesteld, word je dan nog met voorrang gevaccineerd? 

‘Ja, maar alleen als je het afgelopen jaar onder behandeling bent geweest bij een hematoloog, of als je een stamceltransplantatie hebt ondergaan.’ 

5. Als de diagnose is gesteld, maar je zit in het wait-and-see beleid, word je dan met voorrang gevaccineerd? En zo ja, met welk vaccin? 

‘Ja, maar alléén als de diagnose de afgelopen 5 jaar is gesteld of als je onder controle bent geweest bij een hematoloog in het afgelopen jaar. De voorkeur is een RNA-vaccin (BioNTech/Pfizer of Moderna), maar de vector vaccins (AstraZeneca) zijn zeker acceptabel.’ 

6. Zit er een verschil in vaccinatie tijdens, voor of na chemo, immuuntherapie, SCT of CAR-T-behandeling? 

‘Omdat de vaccinatiestrategie weinig flexibel is, is het advies om zodra je wordt opgeroepen, je ook te laten vaccineren. Als je rond een behandeling wordt opgeroepen, is het wel verstandig dit te melden aan degene die je oproept, en te bespreken met je behandelend arts, zodat eventueel maatwerk kan worden opgeleverd door het behandelteam. Dus laat je ook vaccineren tijdens behandelingen. Of het effectief is, is nog wel de vraag. Maar in het algemeen kun je stellen: een beetje bescherming is beter dan geen bescherming.’  

7. Wat is het beste vaccin voor hematologische patiënten? 

‘Tot nu toe zijn we ervan overtuigd dat voor patiënten met een verminderde immuunfunctie, die te vergelijken zijn met een immuunfunctie van een 80-jarige, een RNA vaccin voorlopig het beste is. Uit onderzoek zien we wel dat de vector vaccins zoals die van AstraZeneca nu, in tegenstelling tot de resultaten van studies, het veel beter doen. Genoeg reden dus om te adviseren om dat vaccin óók te gebruiken als het wordt aangeboden.’ 

8. Bij de ontwikkeling van de vaccins zijn de testen op gezonde mensen uitgevoerd. Hoe reageren patiënten met een verminderde afweer of met verzwakt immuunsysteem?

‘We weten dat nog niet goed. Daarom blijft het advies om, ook al ben je gevaccineerd, je aan alle beschermende maatregelen te houden. Dus houdt 1,5 meter afstand, draag een mondkapje en was zeer regelmatig je handen. Om meer hierover te weten te komen, nemen we deel aan een onderzoek om bij patiënten te meten wat het effect van vaccineren is. We bespreken of er bijvoorbeeld 3-6 maanden na de SCT, CAR-T, immuuntherapie hervaccinatie nodig is en zo ja bij wie dan.’ 

9. Mijn medisch pedicure en fysiotherapeut laten zich niet vaccineren. Wat is wijsheid en wat zijn de eventuele risico’s? 

‘Vraag of je behandelaar corona-vrij is, bescherm jezelf goed en vraag je behandelaar of hij/zij een mondmasker draagt.’ 

10. Als een bepaalde groep niet goed reageert op vaccineren, wat dan?

‘We zullen hierover gegevens gaan krijgen uit een grote studie die de komende weken van start gaat. Zodra we weten dat een groep niet goed reageert, kan hervaccinatie worden overwogen, of in ieder geval dat de omgeving van die patiënten goed gevaccineerd is (ring-vaccinatie).’ 

Alle vragen zijn beantwoord door Jan Mol, patiëntenvertegenwoordiger bij Hematon. Wil je meer weten over vaccinatie en het verzwakte immuunsysteem? Bekijk dan het webinar Coronavaccinatie als je immuunsysteem niet goed werkt: wel of niet doen? over dit onderwerp.