Enquête Hematon: meer onzekerheid tijdens eerste corona-golf

Beeld Daniel Roberts 08-02-2021 Voor meerdere ziektes relevant

Ondanks dat de corona-storm nog in volle gang is, kijkt Hematon samen met artsen ook al terug op de effecten van de eerste Covid-19 golf. Het blijkt dat mensen met bloedkanker in die maanden meer last hadden van angst en onzekerheid. Ook was er sprake van gemiste diagnoses en uitgestelde zorg. Of dit zal leiden tot extra schade, zal de toekomst moeten uitwijzen.

In een Medtalks uitzending over hemato-oncologische zorg tijdens Covid-19 presenteerde Hematon de uitslagen van de enquête over de zorg in de eerste golf. Mensen met een hemato-oncologische kanker hebben die periode bijna allemaal meegemaakt dat zorg veranderde. Zo werden veel consulten omgezet naar een telefonisch consult en gaf vijf procent van de ondervraagden aan dat behandelingen werden uitgesteld.

Toch werd dit niet als grootste probleem ervaren tijdens die eerste golf. Uit de enquête bleek dat de meeste mensen gevoelens ervaarden van angst en onzekerheid. Dat was vooral angst om geïnfecteerd te worden, niet omdat zij zorgen hadden over de gevolgen voor hun behandeling.

Minder nieuwe diagnoses

In die eerste golf was verder sprake van een sterke daling van het aantal nieuwe kankerdiagnoses, blijkt uit cijfers van het IKNL (Integraal Kankercentum Nederland). Deze was 20 tot 25 procent lager, wat uitkomt op vijfduizend ‘gemiste’ diagnoses. Deels kwam dit doordat screening van bijvoorbeeld darm- en borstkankeronderzoek verviel.

Ook gingen mensen met klachten minder snel naar de dokter uit angst voor een Covid -19 besmetting. Jan Mol, belangenbehartiger van Hematon: 'Bij een niet-agressieve hematologische kanker heb je vage klachten zoals vermoeidheid. Klachten die niet heel acuut zijn en waarmee mensen zich juist in deze periode niet direct hebben gemeld bij de huisarts. Reden voor veel minder doorverwijzingen naar het ziekenhuis en ook minder diagnoses in die eerste periode.'

Voor de hematologische kankers die wél zeer agressief zijn, zoals acute leukemie en vormen van non-hodgkin lymfoom, bleek dat de afname in diagnoses in maart tot april vrij snel werden gevolgd door een inhaalslag in mei tot september. Voor chronische vormen als CLL en CML hield de daling veel langer stand en werd pas veel later de inhaalslag gemaakt.

'Het belangrijkst is dat iedereen weer de weg naar de huisarts vindt', benadrukte hematoloog Lidwine Tick in de Medtalks uitzending. 'De zorg rigoureus op pauze zetten tijdens de eerste golf, was destijds een logische keus. Het was toen compleet onduidelijk welk effect de corona-golf zou hebben. Nu zijn we voorbereid en zou het feitelijk niet meer nodig zijn.'