Slimmer doseren redt levens na stamceltransplantatie bij leukemiepatiënten

28-03-2017

Als patiënten die een allogene stamceltransplantatie ondergaan een behandeling-op-maat met anti-thymocyte globuline (ATG) krijgen, stijgen hun overlevingskansen. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek, gepubliceerd in Lancet Haematology.

De meest gevreesde complicaties na een stamceltranspantatie (sct) zijn afstoting door het lichaam van de donorcellen, of een afweerreactie van de donorcellen tegen de patiënt: graft-versus-host. Om dat te voorkomen krijgen patiënten enkele dagen vóór de sct ATG toegediend. Het middel vermindert het aantal T-lymfocyten (type witte bloedcellen) en voorkomt zo een eventuele afweerreactie. Maar een te hoge of te lage dosering zorgt ervoor dat het resultaat niet optimaal is.
Tot nu toe werd de dosering bepaald aan de hand van het lichaamsgewicht van de patiënt. Maar deze manier was niet wetenschappelijk onderbouwd. Nadat eerder Nederlands onderzoek bij kinderen had aangetoond dat er een verband is tussen ATG-blootstelling en overleving na sct, besloot men te onderzoeken of dit óók voor volwassenen geldt.

Kinderen

De onderzoekers combineerden de resultaten van de kinderstudie met gegevens van volwassen patiënten met leukemie of MDS. Ook bij volwassenen bleek dat dat doseren op basis van het lichaamsgewicht van de patiënt - de huidige praktijk – verre van optimaal was. Doseren op basis van de hoeveelheid lymfocyten in het bloed vóór de eerste ATG-gift, blijkt tot een meer voorspelbare ATG-blootstelling te leiden, en dus tot betere overlevingskansen.
In een studie keken de onderzoekers terug naar de sct-procedures van 146 patiënten in het UMC Utrecht tussen 2004 en 2015. Van de groep mensen met precies de goede ATG-blootstelling was na vijf jaar nog 69 procent in leven. Van de groep met een te lage blootstelling was dat 32 procent en van de mensen met een te hoge blootstelling 48 procent.

Protocollen

Internist-hematoloog Jürgen Kuball van het UMC Utrecht: 'Door onze bevindingen zijn wij een intensieve discussie binnen de beroepsgroep gestart of veel behandelprotocollen niet achterhaald zijn. De toekomst zal een dosering op basis van het lymfocyten-getal vóór eerste ATG-gift van de betreffende patiënt zijn en niet meer op basis van lichaamsgewicht. Door deze geïndividualiseerde aanpak zorgen we ervoor dat meer patiënten een stamceltransplantatie kunnen overleven.'