Dure geneesmiddelen: onterechte hoop of perspectief op beterschap?

De afgelopen 10 jaar gaven we in Nederland gemiddeld 1 miljard euro per jaar uit aan geneesmiddelen voor de behandeling van kanker. Bij een aantal patiëntengroepen kan het leven met deze middelen succesvol verlengd worden. Maar dat geldt niet voor iedereen. Bij patiënten bij wie de kanker op het moment van diagnose is uitgezaaid nam de overleving sinds 2012 gemiddeld met nog geen 6 weken toe. Een symposium van IKNL ((Integraal Kankercentrum Nederland) draaide daarom om een prikkelende vraag: Leveren de hoge uitgaven aan geneesmiddelen ons op wat we ervan verwachten?   

De discussie over de kosten in de zorg en dure geneesmiddelen is een lastige. Een mensenleven is onbetaalbaar, maar de kosten van zorg en medicijnen worden ook hoger en hoger en daardoor ook onbetaalbaar. 

Over de zorgkosten in relatie tot dure geneesmiddelen werd daarom een symposium gehouden door IKNL waar ook Jan Mol als belangenbehartiger van Hematon sprak.  ‘Nieuwe behandelingen zoals een CAR-T-celbehandeling kosten ontzettend veel geld’, stelt ook Jan Mol. ‘Als die middelen op grotere schaal ingezet gaan worden, exploderen de kosten. Sommige dure geneesmiddelen worden daardoor niet vergoed door de zorgverzekering en komen dus niet ter beschikking van een patiënt.’ 

Ook al is er begrip voor het in de hand houden van de kosten, het weren van dure geneesmiddelen is zeker niet de bedoeling, stelt Jan Mol. ‘We willen graag veelbelovende nieuwe behandelingen beschikbaar krijgen mits ze effectief zijn en voor een maatschappelijk aanvaardbare prijs.’ 

Kosten hematologische kankerbehandeling 

In 2021 kregen bijna 175 duizend patiënten in het ziekenhuis een geneesmiddel voor de behandeling van kanker. De uitgaven voor deze geneesmiddelen bedroegen ruim 1,5 miljard euro. Daarvan gaat 0,5 miljard naar mensen met een hematologische kanker. 

Veel middelen worden dus ingezet bij mensen met hematologische kanker, maar ook bij mensen met uitgezaaide kanker. Het doel is de ziekte te genezen of, wanneer dit niet mogelijk is, het leven te verlengen en de kwaliteit van leven te verbeteren.   

Of dit inderdaad zorgt voor veel levensverlenging, verschilt per kanker. Bij patiënten met een niet hematologische kanker bij wie de kanker op het moment van diagnose is uitgezaaid nam de overleving sinds 2012 gemiddeld met nog geen zes weken toe.  

Een groot bedrag aan geneesmiddelen (0,5 miljard euro per jaar) gaat naar patiënten met een vorm van bloed- of lymfklierkanker. Waarom is dat? Jan Mol: “Dat komt omdat anders dan bij bijvoorbeeld borst- of darmkanker deze patiënten niet geopereerd worden, maar altijd met medicijnen worden behandeld. Ook is een aantal van de nieuwe middelen erg duur.’ 

Om de zorg betaalbaar te houden, staat ook Hematon voor kostenbeheersing. Jan Mol: ‘Pas deze middelen als het kan in een later stadium toe en gebruik het alleen bij zorgvuldig geselecteerde patiënten die een grotere kans op genezing hebben. Naast doelmatigheidsonderzoek kunnen dure middelen ook korter en in een lagere dosering gegeven worden. En ten slotte moet de prijs voor deze middelen echt omlaag tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau.’  
Ook het IKNL stelt dat beter in kaart moet worden gebracht bij welke patiënten middelen het meest effectief zijn, zodat in de toekomst geneesmiddelen gerichter kunnen worden ingezet. Dat kan uiteindelijk leiden tot betere overleving, met minder bijwerkingen én beperktere groei van maatschappelijke kosten. 

 
Lees het online-magazine dure geneesmiddelen op de website van IKNL